Trong hành trình hơn hai mươi năm quan sát và đồng hành cùng nhiều người trên con đường học tập, làm việc và phát triển bản thân, tôi đã chứng kiến một nghịch lý thú vị: đôi khi, những người được đánh giá là rất thông minh, nhanh nhạy lại dễ dàng thất bại trước những người có vẻ "ít thông minh hơn" nhưng lại cực kỳ "lì lợm-kiên trì". Vậy tại sao lại có sự thực như vậy?
 |
| Tại sao những người thông minh thường thất bại trước những người "lì lợm-kiên trì" |
Nhưng rồi, khi nhìn sâu vào bản chất của vấn đề, tôi nhận ra lý do nằm ở chỗ: sự thông minh thường chỉ là "điểm khởi đầu", còn sự "lì lợm-kiên trì" mới là "ngọn lửa" giữ cho hành trình được tiếp diễn.
Vậy tại sao lại có sự khác biệt lớn đến vậy?
1. Người thông minh dễ "nhận ra" vấn đề, nhưng cũng dễ "bỏ cuộc" khi thấy khó. Người thông minh thường có khả năng phân tích, nhìn nhận vấn đề nhanh chóng.
Họ có thể nhanh chóng nhìn ra những điểm không khả thi, những rủi ro, hay những con đường "tối ưu hơn". Điều này là một lợi thế lớn. Tuy nhiên, chính vì nhìn quá rõ mọi thứ, họ cũng dễ nản lòng khi thấy công việc quá phức tạp, quá nhiều chướng ngại. Họ có thể nhanh chóng kết luận "cái này khó quá", "không có tương lai", và chuyển sang một ý tưởng khác, một con đường khác. Cái tôi của sự thông minh đôi khi khiến họ không muốn "đâm đầu" vào những việc tốn sức mà ít có khả năng thành công ngay.
2. Người "lì lợm" (gọi tắt cho lì lợm-kiên trì) có thể không nhìn thấy hết khó khăn, nhưng lại không bao giờ "từ bỏ". Ngược lại, người "lì lợm" có thể không phân tích sắc sảo bằng. Họ có thể không nhìn thấy hết mọi chông gai phía trước, hoặc thậm chí là thấy nhưng vẫn chọn cách tiến lên. Điểm mạnh lớn nhất của họ chính là sự kiên trì, bền bỉ đến đáng kinh ngạc.
Họ không dễ dàng bỏ cuộc khi gặp thất bại, không nản chí khi bị từ chối. Họ xem mỗi lần vấp ngã là một bài học, một cơ hội để đứng dậy và thử lại, thử lại cho đến khi thành công. Chính cái "độ lì" này giúp họ vượt qua những giai đoạn mà người thông minh đã sớm từ bỏ.
3. Thông minh giúp "biết cách làm", nhưng "lì lợm" giúp "làm cho ra kết quả". Kiến thức và sự thông minh giúp chúng ta biết được rất nhiều "cách làm", rất nhiều lý thuyết hay ho. Nhưng biết cách làm chưa phải là làm được. Giữa "biết" và "làm" là một khoảng cách rất lớn, đòi hỏi sự dấn thân, thử nghiệm và kiên trì không ngừng nghỉ.
Người "lì lợm" có thể không biết nhiều "cách hay", nhưng họ lại tập trung vào việc thực thi đến cùng. Họ không quá cầu toàn về một giải pháp hoàn hảo ngay từ đầu, mà chấp nhận làm từng bước, thử từng chút, rồi điều chỉnh. Chính sự kiên trì trong hành động đó đã giúp họ biến những kiến thức (dù có thể là ít hơn) thành kết quả thực tế. Họ hiểu rằng, giá trị không nằm ở việc "biết bao nhiêu", mà ở việc "làm được những gì".
Để thực sự đi đến thành công, chúng ta cần cả hai: sự thông minh để nhìn rõ con đường, và sự "lì lợm" (tức là nghị lực, sự kiên trì) để vững bước trên con đường đó. Trí tuệ giúp ta chọn đúng hướng, nhưng nghị lực mới giúp ta đi đến đích. Nếu chỉ có thông minh mà thiếu nghị lực, bạn sẽ dễ dàng bỏ cuộc khi mọi thứ trở nên khó khăn.
Theo thầy Trần Việt Quân
